Legendarna czarna aktorka obdarzona potężną naturalną charyzmą, której gwiazda zabłysła na początku lat ’70 wraz z sukcesem filmów women-in-prison produkowanych przez legendarną wytwornię New World Pictures. Niedługo potem Pam Grier stała sie symbolem blacksploitation – kina eksploatującego styl życia, slang i modę czarnych Amerykanów – grając w dwóch kultowych filmach: Foxy Brown i Coffy. Po odsunięciu na boczny tor w latach ’80 Pam Grier zaliczyła wielki comeback w 1997 dzięki Jackie Brown Quentina Tarantino.
Arystyka urodziła się pod nazwiskiem Pamala Suzette Grier 26 maja 1949 w Winston-Salem, w Północnej Karolinie jako córka mechanika lotniczego. Po zapisaniu się na Metropolitan State College w Denver Grier marzyła o studiowaniu medycyny, ale zmieniła zdanie po śmierci swojego chłopaka w Wietnamie chcąc przeżyć jakiś rodzaj catharsis. W międzyczasie koszty studiowania zmusiły ją do szukania szczęścia w konkursie Miss Colorado Universe, w którym zwycięstwo było nagradzane dużą sumę pieniędzy.
Grier zajęła ostatecznie drugie miejsce, ale przyciągnęła uwagę hollywoodzkiego agenta Davida Baumgartena, który reprezentował m.in. interesy komików Rowana i Martina, i zaprosił młodą piękność na przesłuchanie do Los Angeles; do pojechania ostatecznia namówiła ją matka. W Hollywood Pam dostała się pod skrzydła Agency of the Performing Arts i została wkrótce zapisana na lekcje aktorstwa – uczyła się m.in. metody Stanisławskiego – pomiędzy którymi pracowała jako telefonistka w biurze kultowej wytwórni American International Pictures.
Aspirująca aktorka szybko nauczyła się nowego systemu łączenia rozmów, a ich słuchanie pozwoliło jej poznać tajniki bezwzględnego biznesu filmowego. Wkrótce Grier została wyciągnięta na światło dzienne przez reżysera Jack Hilla, który widział w niej idealną kreację do swojego kultowego filmu Wielki dom lalek (1971) produkowanego przez NWP na Filipinach. Obraz stał się wielkim hitem kasując $10 mln i w dużej mierze dał finansowego kopa nowej wytwórni, utworzonej w tym samym roku przez Rogera Cormana po odejściu z AIP. Ta ostatnia podpisała z nią pięcioletni kontrakt dwa lata później.
Kontrakt ten dał Grier szansę przebicia się dzięki rolom w serii filmów blacksploitation, z których większość została ponownie wyreżyserowana przez Jacka Hilla. W Coffy (1973) Grier zagrała pielęgniarkę, która szuka zemsty za śmierć swojej siostry na dilerach narkotyków, w efekcie wplątując się w polityczną aferę i stając wrogiem włoskiej mafii. W Foxy Brown (1974) aktorka wcieliła się zaś w postać silnej kobiety ulicy, która bierze pracę luksusowej prostytutki, by zemścić się za śmierć swojego chłopaka – agenta FBI. Obydwa filmy są dziś klasykami blacksploitation!
Pam Grier jest uważana przez wielu krytyków filmowych za największą gwiazdę kina akcji lat ’70, której statusu aktorka dorobiła się dzięki potężnej prezencji na ekranie. Talent aktorski ujawniony w tych filmach jest dyskusyjny, ale że były to wszystko eksploatacyjne produkcje, Grier nie miała w praktyce co grać. Znacznie ważniejsza dla epoki pozostaje jednak symboliczna manifestacja czarnej osobowości jako przepełnionej siłą, dumą i wolą przetrwania. Dzięki niej Pam otworzyła drzwi dla bezkompromisowych, kobiecych kreacji, które w drugiej połowie lat ’70 zaczęly się pojawiać w kinie coraz częściej. Jej charyzma została w retrospekcji porównana do hinduskiej bogini Kali.
Pod koniec lat ’70 kariera Pam przeżyła lekkie zalamanie, gdyż gatunek blacksploitation stracił popularność, a aktorka nie zdążyła zrobić skoku w stronę Hollywood, co zrobiło wielu innych aktorów związanych z AIP. W 1981 Grier zagrała małą rolę w Fort Apache: The Bronx, a dwa lata później w Twardzielach i Coś paskudnego tu nadchodzi (produkcji Disneya), po których nastąpiła cała seria małych ról, z których na uwagę zasługuje ta z Nico: Ponad prawem (1988) ze Stevenem Seagalem. Lata ’80 dla Pam Grier to jednak głównie praca w telewizji – aktorka stała się ulubiennicą producentów serialu Policjanci z Miami (1985-1990).
W 1988 u Grier został zdiagnozowany rak szyjki macicy i była ona zmuszona przejść operację, po której lekarze dawali jej 18 miesięcy życia. Grier została skierowana do chińskiego zielarza, który do chemioterapii dorzucił jej zioła i nalewki. Do tego aktorka dodała jogę i w ten sposób po pewnym czasie pobiła chorobę, by w latach ’90 wrócić do aktorstwa, ale glównie teatralnego. Z tej otchłani wyciągnął ją w 1997 Quentin Tarantino obsadzając w roli Jackie Brown – stewardessy, która szmugluje koks i siano z Meksyku, ale zostaje złapana przez DEA.
Jej rola została doceniona nawet przez krytyków, którym nie podobał się sam film, co w efekcie zrewitalizowało karierę aktorki. Otrzymała ona za nią nominację do Złotego Globu. Innymi nagrodami, które dostała w swojej karierze Pam Grier, są: NAACP Image Award dla najlepszej aktorki za sztukę Fool for Love (1986), National Black Theatre Festival Achievement Award (1993), African American Film Society Achievement Award (1993) oraz Career Achievement Award na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Chicago (1998).
Conradino Beb
magivanga.com 